CHUYÊN MÔN HOÁ - NGUYÊN TẮC VÀNG TRONG QUẢN LÍ

by dungquatshiptnt Sat Aug 09, 2008 4:30 pm

“Mỗi nhân viên được gắn với một vị trí làm việc dựa trên nguyên tắc
chuyên môn hoá”- đó chính là công thức quản lý thành công của nhiều doanh
nghiệp ngày nay. Với sự ảnh hưởng sâu rộng, cũng như tác động tích cực đến toàn
bộ quá trình quản lý, dường như nguyên tắc này đã đặt nền móng vững chắc cho
những bước phát triển mới.
Ra đời từ những năm giữa thế kỷ 20 và là thành quả của giáo sư Fredericl
Winslow Taylor, nguyên tắc chuyên môn hoá quản lý được hiểu là việc làm sao để
cho quá trình vận động, thao tác của các công nhân, nhân viên trong công ty
diễn ra hợp lý, không trùng lặp, tốn ít thời gian và sức lực, qua đó đạt được
năng suất lao động cao nhất. Đó chính là sự hợp lý hoá lao động, hay nói theo
cách hiện đại là tổ chức lao động một cách khoa học.
Sự xuất hiện của nguyên lý chuyên môn hoá trong quản lý đã đáp ứng đúng nhu cầu của các
công ty khi chờ đợi một nhân tố hướng đến thành công trong bối cảnh nền kinh tế
thế giới có những biến động lớn. Từ đó, một “làn sóng văn minh trong quản lý" đã hướng các công ty trên toàn thế giới và phá vỡ những lề lối và chương trình quản lý cũ, thông qua việc mở
ra những phương pháp mới tăng cường đầu tư vào hoạt động quản lý, đổi mới các
qui trình công nghệ, sản xuất, đáp ứng yêu cầu mới...
Tiêu điểm trong chuyên môn hoá quản lý tập trung vào các hoạt động chính sau:
- Xây dựng chiến lược: bắt đầu xây dựng các chiến lược dài hạn,
trong đó yếu tố chuyên môn trở thành trung tâm của chiến lược quản lý.
- Tổ chức: tái thiết kế tổ chức quản lý theo hướng liên kết dựa trên việc trao đổi ý
kiến giữa các bộ phận và cấp độ tổ chức khác nhau nhằm tối ưu hoá khả năng làm
việc của nhân viên.
- Nhân sự: ưu đãi những người dẫn đầu các hoạt động chuyên môn, tạo cơ hội bình
đẳng cho tất cả mọi người cùng với các hệ thống khen thưởng, khuyến khích hợp
lý.
- Thông tin: hướng tới một môi trường quản lý thông tin nhằm tăng cơ hội thiết
lập và triển khai ý tưởng mới.
Nội dung phương pháp quản lý theo nguyên lý chuyên môn hoá được dựa trên các nguyên
tắc sau:
- Xác định một cách khoa học khối lượng công việc hàng ngày của nhân viên với các
thao tác và thời gian cần thiết để bố trí quy trình công nghệ phù hợp (chia nhỏ
các phần việc) và xây dựng định mức cho từng phần công việc. Định mức được xây
dựng qua thực nghiệm (bấm giờ từng động tác).
- Lựa chọn nhân viên thành thạo từng việc, thay cho nhân viên “vạn năng” (biết
nhiều việc song không thành thục). Các thao tác được tiêu chuẩn hoá cùng với
các thiết bị, công cụ, vật liệu cũng được tiêu chuẩn hoá, đồng thời tạo ra một
môi trường làm việc thuận lợi. Mỗi nhân viên được gắn chặt với một vị trí làm
việc theo nguyên tắc chuyên môn hoá cao độ.
- Thực hiện chế độ trả lương (tiền công) theo số lượng sản phẩm (hợp lệ về chất
lượng) và chế độ thưởng vượt định mức nhằm khuyến khích nỗ lực của nhân viên.
- Phân chia công việc quản lý, phân biệt từng cấp quản lý: cấp cao tập trung vào
chức năng hoạch định, tổ chức và phát triển kinh doanh, còn cấp dưới làm chức
năng điều hành cụ thể. Thực hiện sơ đồ tổ chức theo chức năng và theo trực
tuyến, tổ chức sản xuất theo dây chuyền liên tục. Những người phụ trách các
phòng ban, phân xưởng hay chi nhánh phải san sẻ trách nhiệm. Winslow Taylor
khuyến cáo các cán bộ quản lý: “Một trong những chức năng quan trọng của người
phụ trách là thực hiện tốt sự phối hợp giữa bộ phận của mình với những bộ phận
khác”. Một kết luận rút ra là giới lãnh đạo cấp cao không nên giao phó những
công việc quan trọng chỉ cho một phòng ban mà thôi. Với các nội dung trên, năng
suất lao động sẽ đạt ở mức cao, giá thành thấp, kết quả cuối cùng là lợi nhuận
tăng để cả chủ và thợ đều có thu nhập cao. Ưu thế chính của công thức quản lý
mới này là: tối ưu hoá quá trình sản xuất nhờ hợp lý hoá lao động, xây dựng
định mức lao động, tiêu chuẩn hoá phương pháp thao tác và điều kiện tác nghiệp,
phân công chuyên môn hoá đối với lao động của nhân viên và đối với các chức
năng quản lý, cuối cùng là cách trả lương theo số lượng sản phẩm nhằm kích
thích tăng năng suất và hiệu quả sản xuất. Từ những ưu thế đó, nguyên lý này đã
mở ra một cuộc cải cách trong quản lý doanh nghiệp, tạo được những bước tiến
dài theo hướng quản lý một cách khoa học trong thời đại mới cùng với những
thành tựu lớn trên thương trường của nhiều công ty.
Tuy nhiên, nhiều người cũng đã nêu lên mặt trái đối với phương thức quản lý này. Trước hết, định mức lao động thường rất cao đòi hỏi nhân viên phải làm việc cật lực. Hơn thế
nữa, các nhân viên bị gắn chặt với dây chuyền sản xuất tới mức biến thành những
“công cụ biết nói”, bị méo mó về tâm lý - điều được phản ánh rất rõ trong bộ
phim “Thời đại mới” của Charlie Chaplin, và như vậy là thiếu tính nhân bản. Mặc
dù vậy, tương tự như nhiều thành tựu khác của khoa học kỹ thuật, trong lĩnh vực
kinh doanh, điều quan trọng là chúng ta sử dụng nó như thế nào và với mục đích
gì. Chính vì thế, trong khi nhiều chuyên gia lên án phương thức quản lý theo
chuyên môn hoá là “khoa học về cách vắt mồ hôi nhân viên” nhưng họ vẫn đánh giá
đây là một phương pháp tổ chức lao động tạo ra được năng suất cao, cần được vận
dụng trong quá trình phát triển kinh doanh của các công ty ngày nay. Từ tinh
thần đó, rất nhiều công ty đã ứng dụng phương pháp quản lý này, thu hút được
nhiều nhà quản lý có tài năng tham gia “Hiệp hội Taylor” để hoàn thiện và phát
triển nguyên lý chuyên môn hoá, nhờ đó đã hạn chế tính cơ giới của tư tưởng
“con người – máy móc”, đặt nhân tố con người lên trên các trang thiết bị kỹ
thuật, nhân bản hoá quan hệ quản lý, phát huy động lực vật chất và tinh thần
với tính công bằng cao hơn và đề cập quan hệ hợp tác hoá giữa người quản lý với
công nhân. Có thể nói, nguyên lý chuyên môn hoá hướng đến công việc quản lý
trong công ty với tầm vi mô. Tuy nhiên, nguyên lý này đã đặt nền móng rất cơ
bản cho các phương pháp quản lý nói chung, đặc biệt là về phương pháp làm việc
tối ưu, có hiệu quả cao, tạo động lực trực tiếp cho nhân viên và việc phân cấp
quản lý./.
817894

Mon	Tue	Wed	Thu	Fri	Sat	Sun
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31